Pierwsze ćwierćwiecze Galerii

Spotkanie rozpoczął prof. Adam Brincken przywołując historię i tradycję miejsca jakim jest Galeria “Krypta u Pijarów” szczególnie zwracając uwagę na okres, w którym sztuka okazała się istotna i ważna. Nie chce się wierzyć, że to ćwierć wieku minęło od pierwszej wystawy. Oficjalnej wystawy. Pierwszą wystawą były Stacje Drogi Krzyżowej dla kościoła pw. Chrystusa Króla w Jarosławiu. Mieliśmy zaszczyt i satysfakcję, że mogliśmy tą wystawę zrealizować - mówił. Podczas otwarcia wystawy obecny był metropolita krakowski ks. Franciszek Macharski, na którym prezentowane prace wywarły duże wrażenie. Ta wystawa, 25 lat temu nie doszłaby do skutku, gdyby nie dwa podstawowe elementy historii tego miejsca - kontynuował - Bo to miejsce, to nie tylko miejsce, gdzie tam na górze spoczywała trumna ze Stanisławem Wyspiańskim, i stąd była wyprowadzona dalej. To nie tylko to, że to niezwykłe barokowe miejsce. Zawsze w Wielkim Tygodniu było miejscem niezwyczajnych aranżacji, bardzo rozbudowanych, szalenie symbolicznych, które z czasem przeobraziły się w Misteria Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Pana Jezusa. Sztuka tą okolicznością Wielkiego Tygodnia trafiła tutaj w momencie, kiedy wszystkim nam w Polsce nie tyle zebrało oddechu, a części nawet własnego miejsca.  Nastała noc stanu wojennego. To miejsce stało się przestrzenią, jedną z kilku w Krakowie i kilkudziesięciu w Polsce, miejsc wolnych. Miejsc wolnych, w których spotykali się artyści, w których odbywały się koncerty, spektakle, spotkania i wystawy. Pamiętam, kiedy wiedzieliśmy już, że obrady Okrągłego Stołu mogą doprowadzić do przemian, na które bardzo liczyliśmy. Tutaj, w tym miejscu aranżowaliśmy Grób Pański właśnie w formie miesteryjnej na cały Wielki Tydzień. Pozwoliliśmy sobie na wiele, od każdej możliwej strony: artystycznej, społecznej, politycznej i byliśmy dumni, że kolejki do Grobu Pańskiego sięgały aż po Rynek Krakowski. Tutaj zawsze przy tej okazji były kolejki. Mniej więcej, w latach, kiedy już noc stanu wojennego minęła, zaczęliśmy myśleć o tym, żeby nie utracić tych środowisk, dla których sztuka jest ważna. Stało się tak, że po latach mamy tylko dwa spośród kilkudziesięciu miejsc w Polsce, w których Kościół powiedział bądźcie tutaj dalej, ukazujcie sztukę, która daje do myślenia, która może bardziej jest sakralna momentami niż religijna, a tu jest pewna różnica,ale jednak bądźcie w tej przestrzeni, bądźcie. 

Ilość wystaw sięga już około 200, które w ciągu tego ćwierćwiecza się tutaj odbyły gigantycznym wysiłkiem. W momencie kiedy zniknęła sztuka, która prezentowała rodzaj refleksji o człowieku i o świecie nastąpił jakiś rozłam, jakieś pęknięcie pomiędzy środowiskiem Kościoła a artystami. Bardzo tego żałuję, dlatego tym bardziej cenię to miejsce, które oczywiście z punktu widzenia swobody aranżacyjnej po przeprowadzanych pracach restauratorskich nie jest miejscem optymalnym, ale jest miejscem nadal świetnym. Jest miejscem aktywnym. Tak się utarło w Polsce i chciałbym, żeby tak było nadal, że wystawić tu w krypcie, to znaczy mieć markę, mieć coś do powiedzenia poprzez sztukę, którą się czyni, którą się robi. 

To miejsce, jeszcze jak sobie przypominam, jest ważne jeszcze z jednego punktu widzenia, to nie tylko miejsce z nocy stanu wojennego dedykowane wolnej wypowiedzi artysty, ale też miejsce spotkań regionalnej Komisji Solidarności Małopolski, nikt nie wiedział, że przez 9 lat, tutaj spotykał się Zarząd Solidarności Małopolski. Jak widać piwnice, w których się spotykamy, dziś skrywać się już nie można, bo są znakomicie odrestaurowane i zaadaptowane do kulturalnych potrzeb. Wtedy te piwnice mogły ukryć wszystko, przede wszystkim wszystko przed oczami, przed którymi trzeba było się nieco schować. Na koniec dziękuję, że jesteście.

Następnie głos zabrał prof. Robert Wolak przybliżając zgromadzonym historię prezentowanej kolekcji. Pierwsze prace zostały zakupione do kolekcji prawie 50 lat temu. Na jubileuszową wystawę zdecydowaliśmy się wybrać pewien zestaw prac.  Wszyscy artyści, których prace prezentujemy mieli swoje wystawy w ciągu tych 25 lat istnienia Galerii. W “Krypcie u Pijarów” wystawiają  swoje prace najwięksi artyści polscy, nie tylko krakowscy ale też warszawscy, czy z innych miast. Jest to imponująca tradycja, która chciałbym, żeby była kontynuowana, żeby te następne lata były dla Państwa tak ciekawe, jak te pierwsze 25 lat - zakończył.

Z okazji okazji Jubileuszu 25-lecia istnienia Galerii “Krypta u Pijarów”, Prezydent Miasta  Krakowa profesor Jacek Majchrowski skierował list do pani Karoliny Jakubowskiej - kierownik Galerii, który został odczytany podczas wieczoru.

    “Dziękuję za zaproszenie na uroczystości z okazji jubileuszu 25-lecia działalności Galerii Krypta u Pijarów. Niestety, z powodu wcześniej podjętych ważnych zobowiązań nie mogę w tych ważnych chwilach być z Państwem osobiście, proszę jednak tą drogą przyjąć moje serdeczne życzenia. 

    Chciałbym wyrazić szczere uznanie dla wieloletniej pracy wszystkich, dzięki którym Galeria powstała i od ćwierć wieku tętni życiem artystycznym. W tych bardzo szczególnych historycznych murach ma miejsce wiele niezwykłych wydarzeń. Są to nie tylko spotkania ze sztukami wizualnymi i dziełami najwybitniejszych artystów z kraju i zagranicy, ale również koncerty, spektakle i wykłady. Cennym jest fakt, że Galeria obok uznanych twórców promuje także utalentowanych debiutantów. To wszystko stanowi wyjątkowy wkład w kulturalny krajobraz naszego miasta. 

    Wraz z gratulacjami proszę przyjąć gorące życzenia  niespożytych sił w prowadzeniu dalszej działalności, pomyślności, zdrowia, pogody ducha, a nade wszystko głębokiej satysfakcji i spełnienia”.

Spotkanie zakończył o. Józef Tarnawski SP słowami - Jesteśmy dumni z tego miejsca  i ono się wpisuje, w to co my na co dzień czynimy. Czyli nie obcujemy na co dzień z sztuką wysoką, ale z edukacją tak. Wraz z restartem Galerii w tym miejscu po remoncie, wszyscy nasi uczniowie, licealiści już byli tutaj, w tym miejscu, całymi klasami, zwiedzali, oglądali dyskutowali. Jest to element szeroko rozumianej edukacji. 

Dziękujemy wszystkim za obecność podczas wernisaży i wystaw, które nieustannie odbywają się w naszej Galerii od ćwierć wieku. Zapraszamy do “Krypty u Pijarów” na następne wystawy w kolejnych dniach, miesiącach i latach.

Wystawę można odwiedzić do 7 grudnia 2023 (od wtorku do piątku  10:30 - 12:00  oraz 15:30 - 17:00).

Projekt jest współfinansowany ze środków Gminy Miejskiej Kraków
www.krakow.pl